Odpowiednie zarządzanie zasobami naturalnymi


Zasoby naturalne

Oczywistą rzeczą jest, że bez wykorzystywania zasobów naturalnych nie moglibyśmy przeżyć i funkcjonować. Niestety zasoby te są wykorzystywane szybciej niż są w stanie się odnowić. Z tego powodu Unia Europejska wprowadziła plan długoterminowej strategii  ograniczania szkód wyrządzonych poprzez nadmierne zużywanie zasobów naturalnych. Jej celem jest uzyskiwanie większych rezultatów przy mniejszym zużyciu zasobów oraz w miarę możliwości stosowanie bardziej przyjaznych dla środowiska opcji niż korzystanie z zasobów.

Należy podejmować działania mające na celu zmniejszyć wpływ, jaki wywiera na środowisko produkcja i konsumpcja i to na każdym etapie – zaczynając od wydobycia surowców przez używanie gotowych produktów po gospodarkę odpadami. Dlatego należy wprowadzać lepsze projekty i zachęcać producentów do stosowania rozwiązań umożliwiających oszczędniejsze zużycie zasobów.

W Polsce poprzez system zarządzania zasobami naturalnymi rozumie się szereg instytucji formalnych i nieformalnych mających wpływ, w jakich rząd i społeczeństwo wpływa na powyższe decyzje. Instytucje te to organy administracji publicznej, działania między administracją centralną, a władzą samorządowa, organami związanymi z gospodarką, czy społeczeństwo obywatelskie. Są to również wszelkiego rodzaju dokumenty prawne i strategiczne w oparciu, o które realizowane jest działanie. Podsumowując jest to funkcjonująca w debacie polemika na temat tego jak gospodarować zasobami naturalnymi i co za takowe uznawać, a także dominujące w społeczeństwie postawy w zakresie gospodarowania nimi1.

1Blusz K, Inderberg – Jackson T. H, Zerka P, [red.], Obywatele zasobni w zasoby. Biała Księga zarządzania zasobami naturalnymi , Warszawa 2015.

 

Na Roztoczu zasoby surowcowe są skromne i dzielą się na surowce energetyczne (węgiel brunatny, gaz ziemny), surowce chemiczne (siarka), surowce mineralne (zasoby wód geotermalnych), surowce skalne (kamieniały, wapienie)
Na roztoczu węgiel brunatny występuje przy granicy z Ukrainą na Roztoczu Rawskim w okolicach Radruża i Siedlisk2.

Złoża gazu ziemnego na Roztoczu są niewielkie. Do dziś dnia wybudowano odwierty poszukiwawcze we Frampolu na Roztoczu Gorajskim, w Zwierzyńcu na Roztoczu Tomaszowskim oraz w Lubyczy Królewskiej na Roztoczu Rawskim3. Prace poszukiwawcze nad ropą naftową trwają od 1956 roku, a niewielkie złoża ropy naftowej odkryto w Komarowie4. Po zakończeniu eksploatacji siarki metodą otworową pozostało około. 3000 otworów obserwacyjnych i wydobywczych o głębokościach 160 – 200 metrów. Na polu górniczym przeprowadzona została częściowa rekultywacja techniczna. Niestety zaobserwowano lokalne zjawisko osuwania się i zapadania gruntu i tworzenie się różnej wielkości jezior5. Zasoby wód geotermalnych są niewielkie a ich mineralizacja wód wgłębnych w utworach karbońskich basenu lubelskiego mieści się w granicach od kilku do około 210 g/dm36.

Jeżeli chodzi skały kamienne to można tu wymienić kamieniołomy i wapienie :
1) Kamieniołomy – to kopalnia odkrywkowa litych surowców skalnych. Na Roztoczu jednym z najsłynniejszych z nich jest kamieniołom Babia Góra (od lat wydobywano tu biały piaskowiec), który jest znakiem rozpoznawczym Józefowa, małego miasta na Lubelszczyźnie. Przy parkingu znajduję się kilkunastometrowa wieża widokowa, dzięki której można oglądać ciekawą panoramę wyrobisk. Kamieniołom jest użytkiem nieczynnym.
2) Wapienie – to skały osadowe, składające się głównie z kalcytu. Na Roztoczu występują w okolicach Brusna, Płazowa (największe zasoby), Dziewięcierza i Huty Różanieckiej. Wapienie są wykorzystywane w produkcji cementów, wapna nawozowego i budowlanego oraz kamienia. W okolicy Werchraty natomiast występują duże złoża margli kredowych.

2 Konior K., O węglu brunatnym w Trzydniku Małym koło Kraśnika, Annales,
UMCS 1949, B, 3: 1-14.

3 Gawlik L., Gaz Ziemny z łupków w Polsce – raport , IGSMiE, PAN Warszawa
2013.

4 Zawisza L., Analiza Złóż gazu ziemnego, synklinorium lubelskiego, Gospodarka
Surowcami Mineralnymi, PAN Kraków 1992, 8, ( 3- 4 ).

5 Grabowski T., Roztocze, przyroda i człowiek, Zwierzyniec 2015, s. 72.

6 Grabowski T., dz. cyt., s. 72.

Źródła:

Krzysztof Blusz, Tor Hakon Jackson Inderberg, Paweł Zerka [red.], Obywatele zasobni w zasoby. Biała Księga zarządzania zasobami naturalnymi, Warszawa, czerwiec 2015

Konior K, O węglu brunatnym w Trzydniku Małym koło Kraśnika, Annales UMCS, 1949

Gawlik L, Gaz ziemny z łupków w Polsce, Warszawa, 2013

Zawisza L, Analiza złóż gazu ziemnego, synklinorium lubelskiego, PAN, Kraków ,1992

Tadeusz Grabowski, Roztocze, przyroda i człowiek, Zwierzyniec 2015, s.72

Tadeusz Grabowski, dz. cyt.., s.72